Verklaring en de eerste tak, Heijthuijsen

Het onderzoek naar de stamouders van de diverse families van Lier in Nederland zorgt nog wel eens voor verrassingen.

De inschrijvingen in de registers van dopen, trouwen en begraven dus de kerkelijke registratie voor de invoering van de burgelijke stand in 1811, is niet overal over een zelfde tijdsspan bewaard gebleven. Waar sommige plaatsen niet verder teruggaan dan 1700, gaan anderen wel nog eens honderd jaar verder terug in de tijd.

De familie van Lier in Limburg, en dan met name Kempenland en Peelland laat een grote concentratie families van Lier daar zien.

Nederland zoals wij het nu kennen, bestond nog niet. Naast de Republiek der Zeven Verenigde Nerlanden besloeg het grondgebied ook Staats Brabant (met daarin de Meierij van ‘s Hertogenbosch) en Limburg onderverdeeld in Staats Overmaas en Opper Gelre. Dit was weer onderverdeeld in een aantal kleinere bestuurlijke gebieden, met onder andere namen als vorstendom Thorn, graafschap Horn, en de heerlijkheid Kessenich.
Dit was afhankelijk van wie dat gebied in die tijd in bezit had.

Voor wat de familie van Lier in dat gebied aangaat; op dit moment zijn er drie familie lijnen bekend met als oorsprong Heythuysen, Helden en Neer.

Immigratie migratie en de herkomst van de naam

Voor wat betreft de van Lieren in met name Limburg, het is goed mogelijk dat deze oorspronkelijk dus al in het gebied woonden, en uit de buurt van Antwerpen / Lier kwamen waarbij zij dus voor het gemak werden aangeduid met de naam van oorspronkelijke herkomst.

Belgie ontstond pas in 1831 als soevereine staat.
In 1830 brak een grote opstand uit tegen de Nederlandse overheersing en eiste men onafhankelijkheid. De Eurpese grootmachten stemden toe, behalve Nederland dat het gebied niet af wilde staan.
In 1831 werd hertog Leopold van Saksen Coburg Saalfeld de eerste Belgische koning.

Nerderland erkende de Belgische onafhankelijkheid pas in 1839 waarbij Belgie wel Nederlands Limburg moest afstaan.

Ook de families van Lier in Den Bosch, Oss, Millingen, Hoeven en Loon op Zand vallen onder deze categorie.

Anders is het met de joodse familie van Lier uit het Duitse Leer afkomstig.
In de 16e eeuw kwam er een grote stroom vluchtelingen op gang, op de vlucht voor de Spaanse inquisitie Dit waren met name Spaanse en Portugese joden.
De routes naar de Republiek der Nederlanden liepen onder andere via Duitsland, en Leer en Lier klinkt ook vrijwel hetzelfde.

Met de route via Duitsland, is het mogelijk dat de van Lieren in Groningen Staphorst en Friesland daar gewoon middelen hebben gevonden om in het bestaan te kunnen voorzien, en niet verder zijn getrokken.

Zoals hierboven aangegeven is het afhankelijk van bewaard gebleven registratie hoever de voorouders kunnen worden terug gevonden.

HEYTHUYSEN

Hier als oudst gevonden voorouder, Hermannus van Lier.
Hij huwde in 1645 met een Anna van wie de achternaam niet werd ingeschreven.
Maar als Hermannus op 25 jarige leeftijd huwde (gemiddelde leeftijd in die tijd) zal hij dus rond 1620 geboren zijn.

Om de gezins samenstelling compleet te krijgen zijn de doop- en huwelijks inschrijvingen in Heythuysen tussen de jaren 1600 en 1700 doorzocht, waarbij ook gekeken werd naar de namen van de getuigen bij die gebeurtenissen.

Joannes van Lier

Een van de eerste huwelijken dat werd gevonden was dat van Joannes van Lier en Wilhelma Hobus. Zij huwden in 1667 en kregen in ieder geval 9 kinderen.

In de tabel hieronder staan die kinderen vermeld, en de tabel laat zien hoe de naam van de moeder steeds anders wordt geschreven.

Doopjaar / kind	Moeder	Getuigen
1668 Joannes	Wullemken	Theodoris Hobis	Helena Berben
1670 Maria	Wulhelma	Joachim van Lier	Margarita Hansen
1673 Godefridus	Windelina	Wilhelmus van Lier	Petronella Mertens
1679 Margarita	Wulhelma	Wilhelmus van Lier	Verstralen
1682 Cornelia	Wulhelma	Joannes van Lier	Catharina Schormans
1682 Antonius	Wulhelma	Lambertus Hobis	Anna Hermans
1684 NN	Wilhelma Hobis	Joannes Linsen	Andreas Hobis
1688 Petrus	Guelhma	Gasparis Straelen	Ida Luyten
1688 Hendricus	Guelhma	Renerus Hobus	Maria

Hoewel de naam van de moeder dus nogal eens aan verandering onderhevig was, bleef de naam van de vader constant Joannes van lier. Het moge dus duidelijk zijn dat dit een en hetzelfde echtpaar was.

De huwelijks inschrijving geeft echter Joannes Hermans.

Duidelijk was hier het patroniem gebruikt, dus er werd opnieuw gezocht, naar een Herman of meer gebruikelijk in die tijd Hermanus of Hermannus.

Er zijn twee begraaf inschrijvingen:
Hermannus van Lier begraven op 10 November 1689 en
Anna begraven op 27 Januari 1691, partner van Hermannus van Lier.

Er was dus een eerder echtpaar, waarvan de kinderen gezocht konden worden, hetzij onder de naam van Lier of het patroniem Hermans, waarvan de bovengenoemde zoon Joannes al bekend is nu. Inclusief Joannes worden gevonden:

Jaar / Huwelijk	Getuigen
1666 Judocus x Cornelia Mertens	Wulhelmus van Lier Dionisius Geridts
1667 Joannes x Wilhelma Hobus	Antonius Luyten Wulhelmus Hermans
1677 Wilhelmus x Ida Luyten	Nicolaas Luyten ??

Wilhelmus van Lier

Van Wilhelmus van Lier is de doop of geboorte datum nog niet gevonden.
Wel is zijn huwelijk bekend, 15 Februari 1677 in Heythuysen als hij huwt met Ida Luijten.
Afgaande op de gedetaileerde begraaf inschrijving zou Ida geboren moeten zijn in of rond 1650. Vaak wist men niet de juiste leeftijd van een overledene.

Een zoekaktie tussen 1645 en 1660 zou haar dopen moeten opleveren. In die periode vinden er echter maar drie vrouwelijke dopen plaats, alledrie met de naam Beatrix.
Ida zou een verkorting kunnen zijn van Alida, Beatrix is echter vergezocht. Dus ook van Ida geen doop inschrijving, hoewel de naam Beatrix wel weer wordt gebruikt bij een van de geboren dochters, en ook voorkomt tussen de getuigen bij de doop inschrijvingen der kinderen.

Hieronder een tabel overzicht van de kinderen van Wilhelmus van Lier en Ida Luijten, met de getuigen die bij het dopen aanwezig waren:

Jaar / Kind	Getuigen
16?? Joannes	Geen doop gevonden
1684 Leonardus	Reijnerus Hobus Maria Kalen
1687 NN	Hijliger van den Ertwech Cornelia Martens
1689 Beatrix	Christianus op de Cooler Catharina Raemaekers * Antonius Luiten
1691 Maria	Joannes van Lier Maria van Lier *Antonius Luijten *Beatrix Luijten
1693 Hermannus	Joannes van Lier Beatrix Luijten
1697 Petronella	Nicolaus Luijten Mechtildis Coemans

Wilhelmus wordt begraven op 5 November 1722 in Heythuysen, een aantal jaren voor Ida.
Zijn begraafdatum werd ingeschreven in het kerkelijk register waar het heel veel verschil maakte wie de inschrijving deed. Het kon zowel de ten tijde aanwezige geestelijke zijn, of de koster. Dat verschil laat zich zien in beider onderstaande begraaf aktes:

Een aantal jaren later komt Ida te overlijden op 22 December 1740. Het verschil laat zich zien als er een nieuwe pastoor in de parochie de inschrijvingen verzorgt.
Deze nieuwe pastoor was meer een parochie herder en maakte er de gewoonte van om van de begraaf inschrijvingen een soort van compleet memoriam te maken. Hij kende zijn schapen ook. Akte en vertaling hieronder:

Op 22 December 1740 overleed van ouderdom, meer dan 90 jaar oud Ida Luijten, vrouw van wijlen Herman van Lier.
Ze was een vrouw van veelvuldig gebed. Ze bad gebeden die op een ouderwetse manier samengesteld waren rytmisch en uit het hoofd ook toen ze al stokoud was. En ze bad ze in grote getale.
Op het laatst van haar leven werd zij kinds. En daar men zag dat zij sterven ging is zij ijlings bediend en een weinig later is ze, vier dagen na een beroerte (waarna ze zonder beweging en zonder een woord te zeggen te bed lag) als het ware in de slaap overleden.
Ze is met een kruis begraven.

Judocus van Lier

Over Judocus is niet heel veel bekend.
Op 31 Oktober 1666 huwde hij in Heythuysen met Cornelia Bisschops, ook gevonden onder patroniem Cornelia Mertens.

Uit dit echtpaar zijn 3 kinderen geboren, voor zover gevonden.Een dochter, en dan twee zoons waarvan de eerste vrijwel zeker jong komt te overlijden. Tabel hieronder:

Doopjaar / Kind	Getuigen
1668 Maria	Joannes Coolen Anna Hermans
1678 Joannes	Joannes op den Bomgaert Maria ??
1682 Joannes	Joannes Vassen Maria op den Wingert

Opmerkelijk is dat hier weer het patroniem Hermans tussen de getuigen opduikt: Anna Hermans. In dit geval zou dit goed de moeder van Judocus geweest kunnen zijn, Anna die met Hermannus van Lier was gehuwd.

Opmerkelijk is ook dat Judocus te pas en te onpas Isidorus werd genoemd, terwijl het zeker is dat het ook hier om dezelfde persoon gaat.

Judocus / Isidorus werd begraven op 29 Januari 1713 in Heythuysen getuige de inschrijving hieronder. Op het eerste zicht valt er van de bladzijde niet veel te maken, maar de uitsnede eronder geeft duidelijkheid.

Joannes uit het echtpaar van Lier – Luijten

Van zoon Joannes (de eerste in de tabel van Lier – Luijten hierboven) is nog geen geboorte inschrijving gevonden. Vrijwel zeker werd ook hij geboren in Heythuysen, en het is ook zeker dat hij een zoon was van Wilhelmus en Ida.
Hij huwde op 9 Januari 1709 in Helden met Maria Neessen (ook Neissen en Nijssen).
Na dit huwelijk vestigde hij zich samen met Maria in Helden, waar al een flink aantal van Lier families woonachtig zijn, en maakt de concentratie van Lier aldaar met de geboorte van een aantal kinderen een nog grotere puzzel.

Voor het huwelijk en de vestiging in Helden werden de huwelijkse voorwaarden nog opgemaakt. Dit gebeurde op 29 December 1708 in Helden:

Huwelijksvoorwaarden voor Joannes van Lier X Marya Nessen.

Geassisteert met sijn vader Willem van Lier, getrouwd met Ida luiten ende sijnen oem Antonius Luyten
In den name ons Heeren amen. Allen den gene die desen tegenwordigen sullen sien ofte hooren leesen, sij condt ende kennelicke dat in den jaere ons Heeren Jesu Christi een duisent sevenhondert ende acht op den negen en twintighsten dach des maents Xbris sijn gecompareert in propere persoone, Joannes van Lier als toecomende bruidegom, geassisteert met sijn vader Willem van Lier ende sijnen oem Antonius Luyten ter ener, ende Marya Nessen als toecomende bruidt, geassisteert met haere twee oemen ende mombors Wilm Roosen ende Maes Jaecken, ende Jan Berren, ter ander sijden.

Hebben te samen ende elck van hen liden begeert te concipieeren ende onderlingh te sluiten in den naem ende ter eeren Godts, een toecomende houwelick tussen den voorss Joannes ende Marya ende dat naer tgebodt des Heeren te solemniseeren, ende omme te verheuden alle questie ende geschillen die hier naermaels tusschen de vrinden van den eersten aefflivigen ende den lanxtlevende van hen beyden soude moegen oprijsen ende wtspruiten, soo hebben sij met goeder voorsieniger deliberatie wt haere lider eygen vrijen wille gemack, geordoneert ende geslooten, maecken, ordoneeren ende sluiten mits desen, seekere contract ofte houwelixse voorwaerde in der manieren, veugen ende onder de condittie hier naer volgende.

Ten eersten soo is besproecken ende vast gecondittioneert als dat den toecomende bruidegom ter instantie van den toecomende houwelick mede bringht twee hondert pattacons, ende de toecomende bruidt haer patrimoniael goedt, het welcke in eygendom op haer aller oyts is gestorven, op de condittie soo het gebeurde datter in den toecomende houwelick gene lifs erven en quamen ende dat de toecomende bruidt Maria het eerste quame aeflivigh te worden, soo sal den toecomende bruidegom de patrimoniale goederen quiteeren, ende als dan alleen genieten ock twee hondert pattacons, gelijck als de toecomende bruidt alsoo den toecomende bruidegom quame het eerste aeflivigh te worden, ende dat met bespreck, als dat de hillix peningen naer doodt van heun lanxtlevende sullen retour hebben ende terugh in den boessem waer wt de selve sijn gecomen wederom moeten gerestitueert worden.

Vorts soo daer [gene] lifs erven en quamen gedurende desen toecomende houwelick soo sullen alle de prosperiteyten die door desen Joannes ende Marya toecomende ehluiden sal gewonnen ende geworven worden, sal naer doot van den lanxtlevende van heun beyden onder de vrinden van den toecomende bruidegom ende bruidt gelickelick in twee deelen gedeelt worden, de een helfte naer des bruidegoms vrinden ende de ander helfte naer des bruidts vrinden, sonder enige questie daerover te maecken.

Vorts soo is bij desen houlixse contract gemackt alsoo verre datter in desen toecomende houwelick lifs erven quamen, ende dat de toecomende bruidt het eerste quame aeflivigh te worden, naerlatende een, twee, ofte meer kinderen, ende dat den selven toecomende bruidegom widerom quame tot enen tweden houwelick, soo sullen de kinderen van den eersten ende tweden houwelick in haer ouders eerf patrimoniale goederen hooftsgewise deelen, vermits den vader van den toecomenden bruidegom noch in vollen ehstandt is met Ida Luiten, ten waere dat de goederen van Wilm ende ida Luiten in desen toecomende ehstandt van Joannes ende Marya bruidegom ende bruidt voorss quame te versterven. Alle welcke vorss puncten ende articulen hebben de voorss bruidegom ende bruidt te samen ende elck int besonder gelooft ende geloven mits desen het gene voorss is wettelick stipuleerende te volbringen ende voldoen.

Aldus gedaen ende gepasseert in presentie der voorss vrinden daer toe geroepen ende gebeden .
Ende tot tecken der waerheyt soo hebben de selve contrahenten desen hillixse contract eygenhandich onderss.

Actum Helden, datum als boven. Onderstont:

Johan van Lier; Mary Nessen; Wilm van Lier; Antonius Luiten; Ita attestor;
dit is het hant merck van Maes Jaken; W Roosen , Jan Berren.

W.van Knippenbergh, subst. secris.

Meer gegevens over de families van Lier in Nederweert, Baarlo, Helden en Neer staan op aparte pagina’s, zie de links hieronder.

Ga verder naar Nederweert
Ga verder naar Baarlo
Ga verder naar Helden
Ga verder naar Neer